چگونه شوخ طبع باشیم؟

شوخ‌ طبعی از مؤثر‌ ترین قالب‌ های بیان هنری است که به علت شیرینی و جاذبه خاص خود با اکثر خلق و خو های متفاوت افراد سازگار می شود و به همین دلیل مخاطبان بیشتری را به خود اختصاص می‌ دهد. همچنین با ابزار خنده ” که آثار جدی را از آثار غیر جدی و شوخ‌ طبعانه متمایز می‌ کند” انبساط روحی در مخاطب پدید می‌ آید و از این طریق با در دست گرفتن احساسات و عواطف وی، پیام خود را به طور غیرمستقیم بر باور وی منتقل می کند.مهارت مهم شوخ طبعی همانند همه مهارت ها نیاز به آموزش ، تمرین و تکرار دارد تا به عادتی رفتاری تبدیل شود . در این مقاله از مجموعه عالی آموز به صورت کامل ، جنبه های مختلف این مهارت کاربردی از زیر مجموعه های فن بیان را بررسی کرده ایم. در ادامه با ما همراه باشید.

تعریف شوخ طبعی

پژوهشگران شوخ طبعی را به شکل های مختلف تعریف کرده اند. یکی از افرادی که در این حوزه تحقیقات زیادی داشته است، آقای دکتر رود مارتین (Rod A. Martin) است. دکتر مارتین ، شوخ طبعی را توانایی ایجاد و خلق شوخی، لذت بردن از انواع خاص محرک های خنده آور، تمایل به گفتن جوک و سرگرم کردن دیگران، تمایل به خندیدن مکرر و غیره تعریف می کند. همچنین هر نوع ارتباط خنده آور را شوخ طبعی می داند.
از نظر کراوفوردلانگ(Crawford Long)  دیگر محقق شناخته شده ی این حوزه، شوخ طبعی هر نوع ارتباط کلامی یا غیر کلامی می باشد که موجب شناخت مثبت یا پاسخ موثر ازشنونده می شود.

به طور کلی :

ﺷـﻮخ ﻃﺒﻌـﻲ ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰم دﻓﺎﻋﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪای اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻌﺎرضﻫﺎی ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓـﺸﺎرزای بیروﻧﻲ از ﻃﺮﻳﻖ اﻫﻤﻴﺖ دادن ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫـﺎی ﻃﻨﺰآﻣﻴـﺰ و ﺳـﺮﮔﺮم ﻛﻨﻨـﺪه ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ ﻛﻨﻨـﺪ.

چرا عده‌ ای ذاتا شوخ طبع ترند؟

اجداد ما باور داشتند که خلق هر انسانی را تناسب بین چهار مزاج بدن تعیین می‌کنند که آن‌ها را با نام‌های دم، بلغم، صفرا و سودا می‌شناسیم. در نتیجه بعضی افراد عصبانی‌ترند، بعضی شوخ‌طبع‌ترند، بعضی خونسردترند و… . حس شوخ طبعی به این دلیل در انسان‌ها تکامل پیدا کرد که موقعیت‌های سخت را آسان می‌کرد. انسان به کمک این ویژگی توانست از فشار و استرس مواجه با مسائل جدی و سخت بکاهد و جنجال‌برانگیزترین نکات را با چاشنی شوخی مورد هدف قرار دهد.

اما تحقیقات انجام شده روی افراد شوخ‌طبع، ویژگی‌های مشترک دیگری را نیز برملا کرده‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

فواید شوخ طبعی

ممکن است همه ما به شوخ طبعی علاقه مند باشیم. اما اینکه خودمان یک فرد شاد و شوخ باشیم، کار سختی است، و شاید با شخصیت ما جور نباشد. زمانی که به فایده های شوخ طبعی فکر می کنیم، می توانیم این حس را در خودمان بیشتر کنیم. پیش از هر چیز باید بدانید که، شوخ طبعی یک هوش هیجانی و کلامی است. اینکه ما روی صحبت ها و هیجان های خودمان کنترل  داشته باشیم، و به آن ها مسلط شویم یک مهارت است.در ادامه برخی از مهم ترین فواید شوخ طبعی را ذکر کرده ایم تا برای یادگیری و تقویت این مهارت کلامی ، دلیل و چرایی محکمی داشته باشیم.

1. افزایش اعتماد به نفس

در مقاله ای که در سال 2016 که در ژورنال شخصیت و روانشناسی اجتماعی منتشر شده است ، محققان متوجه شده اند که گفتن جوک های خنده دار و مناسب می تواند وضعیت شما را ارتقا بخشد زیرا باعث می شود شما اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنید و احساس شایستگی بیشتری داشته باشید. پژوهشهای دانشکده بازرگانی راس نشان می دهد که شوخ طبعی کمک می کند افراد خود را واجد صلاحیت بیشتری برای تاثیرگذاری روی گروههای مالی احساس کنند.

در ادامه بخوانید : فن بیان و اعتماد به نفس

2. بهبود خواب و تقویت ایمنی

روان شناس اسکات بی، PsyD، در مقاله ای از کلینیک کلیولند می گوید که خندیدن صمیمانه و بسیار زیاد فواید جسمی دیگری به همراه دارد: تحقیقات نشان می دهد که این امر همچنین باعث بهبود کیفیت خواب می شود. به طور کلی، خنده های گسترده باعث افزایش سیستم ایمنی بدن می شوند که باعث مقاومت شما در برابر بیماری می شود. بنابراین، با خندیدن انجام کاری که به نظر یک فعالیت بی ضرر است  شما سلول های تولید کننده آنتی بادی را افزایش می دهید و اثر سلول های T را در بدن خود افزایش می دهید. این سلول ها مانند ارتش دفاع برای مقابله با بیماری عمل می کنند.

3. استرس را کاهش می دهد.

شواهد بالینی نشان می دهد که شوخ طبعی هورمون های استرس را کاهش می دهد. کورتیزول یک هورمون استرس اصلی است که وقتی استرس دارید در سراسر بدن شما گردش می کند. کاهش سطح کورتیزول مهم است زیرا سطح بالایی از کورتیزول از سیستم ایمنی بدن شما مالیات می گیرد. وقتی مشغول چیزی خنده دار هستید، نمی توانید به طور همزمان روی موقعیت های منفی تمرکز کنید. بنابراین، مداخلات خنده دار شما را از نگرانی خلاص می کند. این فضا، مکانی که می توانید استرس خود را پایین بگذارید و نفس بکشید، به خودی خود یک مزیت است.

4. می تواند انتقاد را تقریباً خوشایند جلوه دهد.

آیا می خواهید برخی از تفسیرهای سازنده را بدون اینکه احساس تندی و خشونت داشته باشید منتقل کنید؟ بهترین روش استفاده از شوخی است. در مقاله ای در سال 2016 در ژورنال گفتار ، زبان و شنوایی تحقیقات منتشر شده است ، ملانی گلن ورایت ، استادیار روانشناسی دانشگاه مینه سوتا به این نتیجه رسیده است که اگر می خواهید از یک فرد انتقاد کنید به شکلی که ناراحت نشود، بهترین سنگر برای شما استفاده از حس شوخ طبعی است.

5. کمک به پیوندهای اجتماعی

یکی از برترین روشها برای برقراری ارتباط، ایجاد پیوندهای اجتماعی است. درواقع با کمک استفاده از حس شوخ طبعی می تواند پیوندهای اجتماعی دقیق و محکمی برقرار کنید. البته مرزی باریک بین شوخ طبعی و رفتار توهین آمیز وجود دارد اما اگر بتوانید این مرز را رعایت کنید در برقراری پیوند اجتماعی بسیار موفق خواهید بود.

6. شما را باهوش تر نشان می دهد

طعنه و طنز به طور یکسان یک ویژگی مشترک دارند: آنها نیاز به تفکر خلاق دارند که به سرعت در کلامتان جاری می شوند. بنابراین در موقعیت های پیچیده وقتی به طنز متوسل می شوید باهوش تر به نظر می رسید. اغلب مدیران موفق در جلسات کاری یا در سخنرانی های خود هر چند دقیقه یکبار یک مثال طنز آمیز مطرح یا شوخی می کنند.

تکنیک های شوخ طبعی

به طور کلی شوخ طبعی یکی از تاثیرگذارترین قالب هایی است که به خاطر جاذبه ای که دارد با بیشتر روان ها سازگار است و به همین خاطر است که مخاطبان بیشتری را به خود اختصاص می دهد. همچنین نوعی خنده ابزاری محسوب می شود که آثار درام را از طنز متمایز می کند. بنابراین انبساط روحی در مخاطب آشکار شده و با این کار که احساسات و عواطف را در دست می گیریم می توانید پیام تان را به طور غیر مستقیم به مخاطب بقبولانید. در ادامه به برخی از مهم ترین و ساده ترین راهکارهای صحبت جذاب و ایجاد و تقویت این مهارت کلیدی را ذکر کرده ایم.

1. دوستان بامزه

همه ما دوستانی داریم که همیشه برای خنده خوب هستند. چه چیزی آن‌ ها را خنده دار می‌ کند؟ وقتی آنها را می‌ بینید، با دقت به چیزهایی که آنها را خنده دار می‌ کند توجه کنید. آیا لحن صدا، زبان بدن، محتوا، رفتار عمومی، یا چیز دیگری است که آنها را به طور طبیعی خنده دار می کند. تشخیص اینکه چه چیزی آنها را خنده دار می‌ کند، سر نخ‌هایی را برای اینکه چگونه می‌ توانید به طور طبیعی خنده دار باشید نیز ارائه می‌ دهد.

2. بازی با کلمات

بسیاری از اوقات موضوعات خنده دار در قالب اشتباهات زبانی یا بازی با کلمات شکل می گیرند. بازی با کلمات کنایه آمیز به صورت عمدی انجام می شود تا با استفاده از شیطنت موجود در کلام افراد را بخنداند. این نوع بازی با کلمات در انواع جوک ها و عبارات دو پهلو استفاده می شود که بازگو کردن اکثر آنها در این مقاله مناسب عموم خوانندگان نخواهد بود.

3. خودتان را در صحبت‌ها به خوبی بیان کنید.

هنگامی که یک داستان طنز آمیز یا حتی یک داستان معمولی تعریف می‌کنید، این فرصت را داریدکه به تصویر سازی مخاطب کمک کنید. اگر می‌توانید تقلید صدا کنید، از چند صدا استفاده کنید، لهجه‌ها را تقلید کنید. با این کار حتی اگر خنده دار هم نباشید حداقل جذاب خواهید بود و این خود به تنهایی برد مهمی است.

4. مخاطب را بشناسید

مهم‌ ترین اصلی که باید رعایت کنید این است که هنگام شوخی به مخاطبان خود توجه کنید. شما باید قبل از بیان هر حرفی ابتدا مخاطبان‌ تان را بشناسید و موقعیت را بررسی کنید. برای مثال نمی‌ توانید شوخی‌ هایی که در جمع دوستان و هم‌ سن و سالان‌ تان تعریف می‌ کنید را در جمع خانواده و افراد مسن نیز تعریف کنید.

برای شناخت مخاطب لازم است به سن، جنسیت، فرهنگ، موقعیت اجتماعی، میزان درآمد، میزان تحصیلات و عقاید و باورهای او توجه کنید تا بتوانید در موقعیت‌ های مناسب از شوخی‌ های به جا و مناسب استفاده کنید.

5. مبالغه بر صحبت قبلی در موقعیت جدید

یعنی وقتی یک نفر یک چیزی را قبلاً گفته، بعداً آن را بزرگ کنیم و هی بگوییم. مثلاً قبلا گفته وجود پرنده در خونه، آرامش بخشه. بعد که به خانه شان رفتیم و دیدیم آن پرنده با سرو صداش خانه را روی سرش گذاشته، مدام با مبالغه بگوییم: پرنده آرامش بخشه؟! البته فقط تا جایی ادامه دهیم که دیگر خنده ها کم شده است. چون بیشتر از آن بی مزه می شود!

6. استفاده از موقعیت ها و رفتارهای رایج

بسیاری از طنز هایی که در شبکه های اجتماعی مشاهده میکنیم،برگرفته از رفتار ها و موقعیت های رایج است که ما به آنها میخندیم.مثلا طنز هایی مثل:

• رفتار پدر ها و کولر خانه
• صحبت های عجیب راننده های تاکسی
• داستان هایی درباره دستشویی های عمومی

شما نیز اگر میخواهید شوخ طبع باشید میتوانید از این موقعت ها و یا رفتار های رایج استفاده کنید.سعی کنید به رفتار های رایج بین مردم به دید بهتر و نقادانه ای نگاه کنید و با کمی اغراق میتوانید آن را به یک طنز جالب تبدیل نمایید.

جملات شوخ طبعی با همسر

شوخی اگر مناسب باشد و به خوبی انجام بپذیرد میتواند در تحکیم روابط زناشویی بسیار مفید باشد و فضای خانه و خانواده را مطبوع و دلپذیر تر کند،اگر شوخ طبعی و خنده را از زندگی خود حذف کنید،بدون شک خود و همسرتان دچار روحیه ای کسل و خسته خواهید شد.شوخ طبعی با همسر مخصوصا اگر مرد باشید از اهمیت ویژه ای برخوردار است.ما در ادامه چند نمونه و جملات شوخ طبعی با همسر را بیان میکنیم که میتوانید از آنها در روابط خود استفاده نمایید:

واسه چی میخوای با من ازدواج کنی، چی گفتی؟
مرد :اره یادمه گفتم میخوام یکیو خوشبخت کنم..
زن :پس چرا نکردی؟
مرد :خوشبخت کردم دیگه..
زن :کیو؟؟؟؟
مرد :همون بدبختی که ممکن بود به جای من با تو ازدواج کنه…

***

زن به مرد :

عزیزم تو از چیه من بیشتر خوشت میآد ؟

از اخلاق خوبم یا از تیپم !؟

مرد : از هیچکدوم عزیزم ! من از اعتماد به نفست خوشم میاد !!!

***

مرده زنگ میزنه خونه، میگه عزیزم من بعداز ظهر با دوستم میام خونه… زنش میگه خونه ریختو پاشه
مرده:میدونم
زنه:ظرفا کثیفه
مرده:میدونم
زنه:توی یخچال هم هیچی نداریم …
مرده:میدونم !!!
زنه:تو که همه رو میدونی پس چرا دعوتش کردی؟
.
.
آخه هوس زن گرفتن کرده، گفتم،بیاد وضعیتمو ببینه شاید پشیمون شه ….!

***

آقا به خانمش میگه:
من خیلی بهت لطف کردم که بدون اینکه چهرتو ببینم باهات ازدواج کردم!
خانمه میگه:
ببین من چقدر بهت لطف کردم که چهرتو دیدمو باهات ازدواج کردم!!

***

طرف به خانومش پیامک داد:من سر کارم، تا ده دقیقه دیگه میام خونه. اگه نیومدم این پیامکو دوباره بخون!؟

***

انواع شوخ طبعی

با توجه به تعریفی که ما از شوخ طبعی میکنیم،میتوانیم انواع مختلفی نیز برای آن قائل باشیم.بنابراین میتوان بر اساس نوع نگاه م به شوخ طبعی،انواع خاصی از آن را تصور کرد.مثلا اگر بخواهیم شوخ طبعی را بر اساس هدف و غایت آن تقسیم بندی کنیم،میتوان این موارد را ذکر کرد:

• شوخ طبعی رابطه ساز (Relational humor)
  کسانی که از این شوخ طبعی استفاده میکنند،هدفشان برقراری ارتباط یا گرم کردن رابطه خود با دیگران است.
• شوخ طبعی تهاجمی (Aggressive humor)
  در این نوع شوخ طبعی،هدف تخریب یا توهین به مخاطب است که اغلب به صورت طعنه و تیکه انداختن انجام میشود
• شوخ طبعی هیجانی و تسکین دهنده (Relief and Emotional humor)
  در مواقعی که فرد دچار فشاری از درون یا بیرون است،سعی میکند توسط شوخی و طنز این فشار را از خود دور سازد و تخلیه نماید.

انواع دیگری نیز برای شوخ طبعی میتوان متصور شد که بیشتر به نوع بیان شوخ طبعی مربوط میشود،یعنی در این نوع تقسیم بندی ما به هدف شوخ طبعی توجهی نداریم بلکه تمرکز ما به نوع و شکل بیان شوخ طبعی است.در ادامه به معرفی این نوع از تقسیم بندی میپردازیم:

• فکاهه (Humour):
  یک شوخی معمولی بدون این که خشم و زشتی در آن وجود داشته باشد.
• مطایبه (Wit):
  مانند فکاهه است ولی علاوه بر رفتار های کلامی،آمیزه ای از حرکات بدنی نیز در آن وجود دارد.
• لطیفه (Joke/anecdote):
  حکایت یا داستان کوتاهی که اغلب دارای پایانی غافلگیر کننده است که سبب خننده میشود.
• نکته (Epigram)
  اغلب به صورت شعر یا جملات ادبی بیان میشود و سبب خنده را فراهم مینماید و اغلب دارای معانی عبرت انگیز و آموزنده هم هست.
• هزل (Facetiae):
  در این نوع شوخ طبعی،اغلب ار عبارات و کلمات زشت و ناپسند استفاده میشود که کاملا بیهوده هستند و تنها برای خنده و تفریح بیان میشود.
• هجو (Lampoon)
  هجو را میتوان نوعی شوخ طبعی تهاجمی نامید.در هجو،هدف تخریب و توهین به مخاطب است و اغلب به صورت تکیه انداختن و به صورت نا عادلانه رخ میدهد.

شوخ طبعی در محیط کار

به نظر شما چه می‌ شود اگر شوخی در محیط کار جریان پیدا کند؟ شاید به نظر بیاید که رشته کار دارد از دست می‌رود. درست است که این چند دقیقه به کار نمی‌گذرد. اما بین یک محیط خشک و ساکت در مقابل محیطی شاد و سرزنده در مجموع چقدر بیشتر کار انجام می‌ شود؟

بر اساس تحقیقات مختلف اینطور استنباط می‌ شود که هم مدیران هم کارمندان موافق شوخ طبعی در محیط کار هستند. نظرسنجی‌ ها نشان می‌ دهد ۹۱ درصد مدیران، شوخ طبعی را برای پیشرفت شغلی ضروری می‌ دانند، و ۸۴ درصد از آن‌ ها اعتقاد داشته ‎‌اند انسان‌ های شوخ طبع بهتر کار می‌ کنند.

در یکی از آزمایش‌ ها، محققان از ۱۶۶ شرکت‌ کننده درخواست کردند تا توصیفات خود را از یک شرکت افسانه‌ ای بیان کنند. اولین توصیف، جدی بودن این شرکت را مدنظر داشت و دومین توصیف، معتقد بود که باید مفرح باشد. شرکت کننده‌ ها دریافتند که ارائه دهنده‌ ی توصیفاتی که می‌ گفت مفرح و شاد باشد، فردی با اعتماد به نفس بالا بودند و مایل بودند که رهبری بذله گو هم برای فعالیت‌ های بعدی داشته باشند.

چگونه از این اتفاق در محیط کار بیشترین بهره را ببریم؟

• اولین مورد که باید رعایت کنید این است که بدانید هر کس به شیوه خودش حس طنز دارد. همه انسانها کمدین نیستند و این نباید باعث بشود هیچ تلاشی برای شوخی کردن و خنداندن همکارانمان نکنیم.
• قدم بعدی این است که سبک شوخ طبعی خودتان و دیگران را بشناسید. آیا بی محابا شوخی می کنید یا به جا و با توجه به موقعیت؟
• سومین قدم این است که موقعیت شناسی شوخی را با مشتریان، شرکای کسب و کار و طرف های مذاکره خود به کار ببرید.

***

در ادامه بخوانید:فن بیان با مشتری

***

شوخ طبعی در اسلام

اسلام، شوخی را تا زمانی تأیید کرده است که با گناه دیگری مانند تحقیر،‌ تمسخر، افترا، غیبت و مانند آن همراه نباشد. رسول گرامی اسلام با سفارش یاران خود به شوخ طبعی، به مقدار ضرورت، خود نیز با آنان شوخی می‌کردند.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هیچ مؤمنی نیست مگر این که در او «دُعَابَه» است». راوی از امام پرسید: دعابه چیست؟ حضرت فرمود: یعنی مزاح و شوخی.» “بحارالانوار، ج 73، ص 60”

برای این که بتوان با حفظ شخصیت خود، دیگران را خنداند و از پیامدهای منفی شوخی در امان ماند، باید آداب و حدود شوخی را رعایت نمود، که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:

1. خارج نشدن از مرز حق و صداقت

گرچه در آموزه های دینی و اخلاقی اسلام، شوخی مورد تأیید است ولی می باید جهت دار، مفید و سازنده باشد. اسلام هرگز اجازه نمی دهد در شوخی بی ادبی، حرف بیهوده و سخنان نیش دار و باطل استفاده گردد.

پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: «انّی لَأمْزَحُ و لا اقُولُ الّا حَقّا» «من مزاح می کنم، ولی جز حق نمی گویم». “مکارم الاخلاق، ص 21 “

این سخن، هم نشان دهنده مزاح در سیره رسول خداست، هم رعایت حد و مرز آن. پس خارج نشدن از مرز حق و صداقت از اهمیت بالایی برخوردار است .

2. دوری از تمسخر

ممکن است برخی از راه برداشتن وسایل دیگران با آنان شوخی کنند و از راه ترساندن آنان، خودشان بخندند. در چند مورد نقل شده که اصحاب پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) این گونه شوخی کردند و حضرت، ناراحت شده، آنان را از این گونه شوخی ها برحذر داشتند.

در روایت آمده است که جمعی از اصحاب با رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نشسته بودند. مردی بلند شد برود، کفش خود را فراموش کرده بود که کجا گذاشته است. یک نفر آن را برداشت و زیر پای خود پنهان کرد. آن مرد سراغ کفش خود را گرفت و بقیه گفتند: ما آن را ندیده ایم. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: این چه کاری است می کنید؟ آن شخص گفت: یا رسول الله! با او شوخی می کنیم. حضرت فرمود:

«کیفَ بِروعَهِ المؤمن» ؛ «ترساندن مؤمن چه معنا دارد». “میزان الحکمه، ج 9، ص 143”

3.رعایت تناسب سنی و جنسی در شوخی

در شوخی بهتر است با افراد هم سن و هم جنس خود شوخی کنند. برای مثال، افراد کوچک تر با بزرگ تر خود شوخی نکنند یا مرد نامحرم نباید با زن نامحرم شوخی کند.

ابوبصیر می گوید: در کوفه، به یکی از بانوان درس قرآن می آموختم. روزی با او شوخی کردم. پس از آن، خدمت امام باقر (علیه السلام) رسیدم. آن حضرت فرمود: «این چه سخنی بود که به آن زن گفتی!» من از شدت شرم، صورتم را با دستم پوشاندم.

4. میانه روی در شوخی

هر چیزی و از جمله شوخی و خنده، اگر از حد خود بگذرد، پیامدهای ناگواری خواهد داشت. قهقهه زدن و خندیدن زیاد، موجب قساوت قلب و مردن دل می گردد و هیبت و وقار انسان را از بین می برد.

امام علی (علیه السلام) می فرماید: « الافراطُ فی الْمزاح خُرقٌ  : افراط کردن در شوخی حماقت است». “شرح آقا جمال خوانسارى بر غررالحکم و دررالکلم، ج 7، ص 364 “

شوخ طبعی در رواشناسی

شوخ طبعی که به عنوان یکی از مفاهیم پر کاربرد در روانشناسی به شمار می رود، ریشه در متون علمی گذشته دارد. ریشه شوخ طبعی (Humor) از کلمه لاتین Humere به معنای «جاری کردن» و «رطوبت داشتن» آمده است.

شوخ طبعی از دیدگاه صاحب نظران

 فروید:

طبق نظر فروید، شوخی اجازه بیان امیال ناهشیار به شیوه مقبول از نظر اجتماعی را می دهد. از این دیدگاه، شوخی از طریق ارضا بعضی از آرزوهای نهانی و منع شده، باعث لذت شخص می گردد و در همان لحظه از اضطرابی که معمولا مانع از انجام آرزو است، کاسته می شود.

مزلو:

به اعتقاد مزلو، یکی از اساسی ترین و مهم ترین نیازهای آدمی، خودشکوفایی، یعنی تحقق و برآورده کردن همه قابلیت ها و توانایی های بالقوه خود می باشد. از نظر مزلو، یکی از ویژگی های افراد خود شکوفا، داشتن شوخ طبعی فلسفی و غیر خصمانه است؛ آن ها آنچه را که از نظر افراد عادی خنده دار است، خنده دار نمی دانند. از این رو، مزاح خصمانه، مزاح برتری طلبانه و مزاح خارج از نزاکت آن ها را نمی خنداند.

آلپورت:

به عقیده آلپورت، اگر فرد روان رنجور، خندیدن به خود را یاد بگیرد، ممکن است این راهی برای مدیریت خود و به دنبال آن درمان او باشد.

چیزی که بیشتر از همه در زندان، مایه شگفتی بود، روحیه مزاح و شوخی در بین اسرا بود که باعث حفظ جان می شد. در واقع شوخی، یکی دیگر از سلاح های روح است که بیش از هر چیز دیگری در ساخت بشر می تواند انسان را از شرایط سخت موجود، جدا سازد و به او توانی بخشد تا در برابر هر گونه سختی ها و زشتی ها برخیزد، ولو اینکه چند ثانیه باشد.

وایلانت:

وایلانت (۱۹۷۷) به عنوان یک روانپزشک، در کتاب “تطبیق با زندگی” خود می نویسد:

“شوخی و خنده، از جمله ساز و کارهای اساسی در مقابله با استرس یا فشار روانی می باشد که نه تنها باعث رفع تنش شده، بلکه افکار منفی را از فرد دور می سازد.”

به اعتقاد او، شوخی و بذله، یکی از بهترین سلاح های دفاعی انسان است که تقریبا اکثر انسان ها آن را به عنوان یکی از قوی ترین پاد زهرها برای برخورد با مصائب و مشکلات زندگی، به حساب می آورند.

شوخ طبعی خوب است یا بد؟

یک آدم متشخص به نحو مناسب و متناسبی بذله گو و شوخ طبع است.شوخ طبعی و بذله گویی از اهم راهکارهای بهسازی ارتباط است. هیچ چیز به اندازه شوخی، یخ یک رابطه را باز نمی کند. اما نوع شوخی و نوع بیان و تناسب شوخی با طرف مقابل به شدت حائز اهمیت است و در صورت غفلت از آن ممکن است حتی به تخریب رابطه نیز منجر شود.

یک آدم متشخص وقتی در جمعی قرار می گیرد نباید با شوخی ها و حاضر جوابی های افراطی خود ، افراد حاضر یا عقاید یا ظاهرشان یا مسائلی را که برایشان مهم است مستقیم مورد حمله قرار دهد. وی برای چنین منظوری، هیچ گاه به لودگی یا شکلک درآوردن یا به کار بردن کلمات رکیک نمی پردازد، بلکه در همان مقام تشخص، چنان شوخی می کند که دیگران از خنده ریسه می روند. این رفتار، حضور شخص را در جمع خوشایند می کند و در ذهن دیگران تصویری از او به جا می گذارد که تداعی آن همواره با احساس خشنودی، رضایت خاطر و شادمانی همراه است.

روشن و واضح است گفتن لطیفه هایی که قوم خاص یا جنس خاصی را مورد تمسخر قرار می دهد، به هیچ عنوان پسندیده نیست و یک آدم متشخص برای شوخی کردن هرگز از چنین روشی استفاده نمی کند؛ بلکه هنر چنین شخصی طنز پردازی در لحظه است؛ یعنی از همان موقعیتی که در آن قرار دارد می تواند فضایی طنز آلود بسازد.

کتاب چگونه شوخ طبع باشیم

با توجه به اهمیت یادگیری مهارت شوخ طبعی جهت داشتن ارتباط موثرتر ، در این قسمت به معرفی چندین کتاب در این زمینه پرداخته ایم . امیدوارم با تهیه و مطالعه این کتاب های جالب ، مهارت شوخ طبعی را در خودتان ارتقا بدهید.

  کتاب هنر شوخ طبعی نوشته پاتریک کینگ

کتاب هنر شوخ طبعی نوشته پاتریک کینگ، مهارت‌ های تقویت ارتباط گفتاری را به شما می‌ آموزد و تکنیک‌ هایی را برای باهوش بودن، گفتوگوی جذاب داشتن، سریع و فریبنده بودن ارائه می‌ دهد.

گاهی ممکن است هیچ حرفی برای گفتن نداشته باشید اما ناگهان حرف خنده‌ دار و طنز گونه‌ ای به ذهن تان برسد. شوخ‌ طبعی مفاهیم زیادی شامل جمله‌ های دوستانه، جذاب، هوشمندانه و جالب را در بر می‌ گیرد. تفکر انتقال احساسات به دیگران تقریباً غیرممکن است و مهارتی شبیه به انداختن توپ بسکتبال یا دوختن تور سبد در زیر آب است. 

اگر شما الگو ها و رفتارهای هدفمند را بشناسید؛ پس با تمرین زیاد قادر به توسعه‌ ی آن‌ ها هستید. با تمرین مناسب و کافی، این رفتارها و الگو ها، شکل غریزه و عادت به خود می‌ گیرند و به آسانی وارد وجود تان می‌ شوند چون آن‌ ها طبیعت دوم شما هستند. کتاب هنر شوخ‌ طبعی (The Art of Witty Banter) یکی از بهترین ابزارها برای کسانی است که به دنبال مهارت و تخصص در هنر شوخ‌ طبعی هستند. شما همیشه می‌ خواستید در این زمینه استاد باشید پس همین الان شروع کنید.

به کمک این هنر شما یاد خواهید گرفت که چگونه گفتوگو و جمله ماهرانه‌ ای بسازید و آن را به سرعت به دیگران منتقل کنید و شوخ‌ طبعی از شما شخصی می‌ سازد که ارزش توجه و صحبت کردن داشته باشد.

پاتریک کینگ (Patrick King) در این کتاب به شما می‌ آموزد که چگونه موجب آرامش مردم شوید، چگونه به راحتی در هر موقعیتی با افراد ارتباط برقرار کنید، چگونه ارتباط چشمی مناسبی با دیگران برقرار کنید، چگونه در هر موقعیت اجتماعی قرار بگیرید، چگونه به عنوان فردی خلاق ظاهر شوید و هرگز بدون حرفی برای گفتن نباشید.

جهت دریافت این کتاب زیبا و کاربردی میتوانید به وبسایت کتابراه مراجعه کنید .

کتاب سلاح طنز

زنان و مردان از 23سالگی کم‌کم شوخ‌ طبعی خود را از دست می‌ دهند، و این واقعیتی دردناک است. جنیفرآکر و نائومی بگدوناس در کتاب سلاح طنز با ما از قدرت طنز پردازی می‌ گویند و به ما کمک می‌کنند تا شوخ‌ طبعی را مانند سلاحی سری به کار بگیریم و آن را به زندگی و کار خود باز گردانیم . این کتاب از پرفروش‌ ترین کتاب‌ های لس‌ آنجلس تایمز و وال‌ استریت ژورنال است.

درباره‌ ی کتاب سلاح طنز

ما در دوره‌ ای زندگی می‌ کنیم که عدم قطعیت مشخصه‌ ی آن است و همه‌ چیز با سرعت سرسام‌ آوری در حال تحول است. زندگی‌ های شخصی و حرفه‌ ای ما نیز از این تغییرات پرشتاب در امان نمانده، و هیچ جای تعجب ندارد که اعتماد، ارتباطات انسانی و سلامت روانی جملگی در حال کمرنگ شدن هستند. در این میان، کتاب سلاح طنز (Humor, Seriously) به کمک ما آمده تا کمی خنده و شادی به زندگی ما باز گرداند.

جنیفرآکر (Jennifer Aaker) و نائومی بگدوناس (Naomi Bagdonas) در این کتاب، بر مبنای تحقیقات علمی، به ما نشان می‌ دهند که شوخ‌ طبعی و خنده از باارزش‌ ترین ابزارهایی‌ اند که می‌ توانند روابط انسانی را تقویت کنند و اضطراب و تنش را از زندگی ما دور کنند. در کتاب سلاح طنز، ما با یافته‌ های دانشمندان علوم رفتاری، طنز پردازان مشهور جهانی، و رهبران الهام‌ بخش آشنا می‌ شویم، و مهم‌ تر از آن یاد می‌ گیریم که چگونه می‌ توانیم هر چه بیشتر و هر چه بهتر از قدرت طنز برای بهبود زندگی شخصی و حرفه‌ ای خود بهره ببریم.

آکر و بگدوناس در فصل‌ های این کتاب به ما نشان می‌ دهند که چه چیز یک شوخی را خنده‌ دار می‌ کند، چگونه زندگی خود را دستمایه‌ ای برای طنز کنیم، و چگونه طنز شخصی خود را ابداع کنیم. آن‌ ها همچنین ما را تشویق می‌ کنند تا با به کار بردن طنز در ارتباطات خود، با اعتماد به‌ نفس‌ تر، شایسته‌ تر و موجه‌ تر به نظر برسیم و فرهنگی را پیرامون خود ایجاد کنیم که در آن خوش‌ خلقی و خلاقیت ارزشمند است.

این دو نویسنده در سایت TED سخنرانی‌ ای با عنوان «چرا رهبران بزرگ طنز را جدی می‌ گیرند» دارند که مرتبط با موضوع این کتاب است.

جهت دریافت این کتاب زیبا و کاربردی میتوانید به وبسایت کتابراه مراجعه کنید .

 کتاب درآمدی به طنز پژوهی

نویسندگان: راد مارتین، جان موریل، آرتور آسا برگر، الیوت ارینگ، ویلیبالد روخ

کتاب درآمدی به طنز پژوهی: طنز از دیدگاه روان‌ شناسی، مطالعات فرهنگی، انسان‌ شناسی، نشانه‌ شناسی و کاربردهای آن، به بررسی تعریف طنز، چهار عنصر اساسی فرایند طنز و ارتباط هر یک با روانشناسی طنز، انواع مختلفی از طنز که در زندگی روزمره به آن‌ ها بر می‌خورید و تغییر چشمگیر تصورات و فرضیات متداول دربارۀ طنز و خنده می‌ پردازد.

همه می‌ دانید که تجربۀ طنز چگونه است: کسی لطیفه‌ ای می‌ گوید، حکایت شخصی سرگرم کننده‌ ای را تعریف می‌ کند، نظری بذله‌ گویانه می‌ دهد یا بی‌ اختیار زبانش نمی‌ چرخد و کلمه‌ ای را اشتباه می‌ گوید، و شما ناگهان آن را بامزه می‌ یابید. بسته به اینکه محرک تا چه حدی به‌ نظرتان با نمک بیاید، ممکن است لبخند بزنید، آرام بخندید یا قهقهه بزنید. عکس‌ العمل شما با احساسات خوشایندی ناشی از نشاط و سرخوشی عاطفی همراه است. بیشتر شما در طول یک روز معمولی چندین‌ بار تجربیاتی از این دست دارید.

شاید چندان اغراق نباشد اگر گفته شود مترجمان این مجموعه از چهار گوشه جهان گرد هم آمدند تا صرفاً از روی علاقه به طنز و طنز پژوهی با دقت‌ نظری بالا و اختصاص زمان به نسبت زیادی کتاب حاضر را آماده کنند؛ کتابی که هرچند بعید است از لغزش و اشتباه به دور باشد، ولی می‌ تواند گامی کوچک اما استوار در زمینه ترجمه طنز و طنز پژوهی شمرده شود.

این کتاب به همت چندتن از هنرجویان اولین دورۀ درآمدی به طنز است که به صورت آنلاین در بهار و تابستان سال 1395 برگزار میشد و هدف آن شناخت مبانی طنز و عمق بخشیدن به درک و تحلیل طنز و شوخ‌ طبعی بود.

جهت دریافت این کتاب زیبا و کاربردی میتوانید به وبسایت کتابراه مراجعه کنید .

کتاب شوخ طبعی در روانشناسی اثر راهله سیاه کمری

انسان ها دارای صفات فروانی هستند که از این صفات می توان احساساتی، سلطه جو، وظفیه شناس و… را نام برد. یکی از این صفات شوخ طبعی است. صفتی که تعریف دقیقی از آن نمی توان ارائه داد. در گذشته نظراتی در مورد شوخ طبعی بیان شده است. در اسلام، در یونان و کتاب های بسیاری از گذشته موضوع شوخ طبعی به عنوان یک ویژگی یا صفت مناسب برای انسان نام برده شده است. در روایات فروانی آورده شده است که پیامبر و ائمه افرادی شوخ طبع بودند و مردم را به شوخ طبعی تشویق می کردند. در روانشناسی امروز شوخ طبعی به عنوان ویژگی افراد کارآمد و کامل عنوان شده است. به هر حال شاید نیازی هم به تعریف شوخ طبعی نباشد، همه ما با این ویژگی آشناییم. در اطراف ما هستند افراد شوخ طبعی که هم خود از شاد بودن لذت می برند، هم دیگران از وجود آنها لذت می رند و در کنار آنها شاد می شوند. شوخ طبعی با خنده و شادی همراه است. البته به یاد داشته باشیم این ویژگی با مسخره کردن دیگران یا لودگی تفاوت دارد. این صفت انسان ها را دوست داشتنی تر میکند نه منفور. در این فصل به معرفی دیدگاه های روانشناسان در مورد شوخ طبعی پرداخته می شود.

جهت دریافت این کتاب زیبا و کاربردی میتوانید به وبسایت فیدیبو مراجعه کنید .

بهترین راه تقویت مهارت شوخ طبعی

برای اینکه بتوانید مهارت شوخ طبعی را به طور اصولی و  حرفه ای یاد بگیرید بهترین کار شرکت در دوره های تخصصی فن بیان است . اگر شما وقت و یا امکان شرکت در این نوع دوره ها را به صورت حضوری ندارید خوشبختانه مجموعه آموزشی عالی آموز این امکان را برای شما فراهم کرده که دوره‌ ی تخصصی فن بیان را به صورت غیر حضوری و با پشتیبانی اساتید این حوزه بگذرانید و بتوانید با یک فن بیان عالی تبدیل به یک مدرس ممتاز و حرفه‌ای بشوید .برای آشنایی بیشتر با این دوره روی دوره غیر حضوری فن بیان کلیک کنید.

برخی سوالات متداول درباره شوخ طبعی

1. شوخ طبعی چیست؟

ﺷـﻮخ ﻃﺒﻌـﻲ ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰم دﻓﺎﻋﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪای اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻌﺎرضﻫﺎی ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓـﺸﺎرزای بیروﻧﻲ از ﻃﺮﻳﻖ اﻫﻤﻴﺖ دادن ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫـﺎی ﻃﻨﺰآﻣﻴـﺰ و ﺳـﺮﮔﺮم ﻛﻨﻨـﺪه ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ ﻛﻨﻨـﺪ.

2. چرا عده‌ ای ذاتا شوخ طبع ترند؟

اجداد ما باور داشتند که خلق هر انسانی را تناسب بین چهار مزاج بدن تعیین می‌کنند که آن‌ها را با نام‌های دم، بلغم، صفرا و سودا می‌شناسیم. در نتیجه بعضی افراد عصبانی‌ترند، بعضی شوخ‌طبع‌ترند، بعضی خونسردترند و… .

3. حد و مرز شوخ طبعی در اسلام چگونه است ؟

اسلام، شوخی را تا زمانی تأیید کرده است که با گناه دیگری مانند تحقیر،‌ تمسخر، افترا، غیبت و مانند آن همراه نباشد. رسول گرامی اسلام با سفارش یاران خود به شوخ طبعی، به مقدار ضرورت، خود نیز با آنان شوخی می‌کردند.

sense of humor