حتما مشاهده کردید که افرادی که از فن بیان بالایی برخوردارند مثل سخنرانان حرفه‌ای یا گویندگان موفق، در بین صحبت هایشان به خوبی از عبارات و کلمات مختلف استفاده میکنند و اصطلاحا کلمه کم نمیاورند. اگر شما به این مشکل برخورده اید که در بین صحبتهایتان گاهاً دچار مشکل میشوید و کلمات مناسب به راحتی به روی زبانتان جاری نمیشود احتمالا دچار کمبود دایره لغات هستید.دایره لعات در فن بیان یکی از مهم ترین مباحث در افزایش قدرت فن بیان افراد میباشد،پس اگر میخواهید بدانید دایره لغات دقیقا چیست و چگونه میتوانید آن را تقویت کنید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
قبل از هرچیز توصیه میکنیم ویدئو زیر را مشاهده نمایید
قبل از این که بخواهیم راهکارهای افزایش دایره کلمات و واژگان را بدانیم بهتر است یک تعریف درست از دایره لغات خوب در فن بیان بدانیم تا بهتر با این مبحث آشنا بشویم.دایره لغات در فن بیان یعنی:
مجموعه کلماتی که فرد در ذهن خود دارد و در صحبت ها از آن میتواند استفاده کند.
با این تعریف متوجه میشویم که داشتن دایره لغات خوب مستلزم داشتن دو توانایی است:
داشتن دایره لغات خوب نیازمند این است که شما برای یک کلمه هم معنی و مترادف های آن را بشناسید و همچنین در موضوعی که در حال صحبت کردن درباره آن هستید،کلمات آن حوزه را به خوبی بشناسید و آشنا باشید. پس میتوان خلاصه کرد که برای این که شما بتوانید از دایره لغات خوبی بهره‌مند باشید اول باید با کلمات مختلف و مترادف آشنا باشید و بعد نحوه استفاده کردن از آن را بیاموزید.
احتمالا شما خودتان تا اینجا به اهمیت گسترش دایره لغات پی برده باشید ولی برای این که بهتر بدانید که چرا داشتن دایره واژگان بالا باعث تقویت فن بیان ما میشود، سه دلیل مهم را میتوانیم ذکر کنیم:
اولین و مهم ترین دلیلی که اهمیت داشتن یک دایره واژگان وسیع و مناسب را به ما گوشزد میکند این است که صحبت های ما افراد را خسته نمی‌کند و اتفاقی که میافتد این است که کلام ما جذاب میشود چرا که دایره لغات بالا باعث میشود ما از کلمات گوناگون استفاده کنیم و صحبت های ما یکنواخت و تکراری نباشد.
وقتی صحبت ما جذاب باشد بدون شک تاثیر گذاری آن هم بالا خواهد رفت چون وقتی افراد با اشتیاق بیشتری به صحبت های ما گوش میدهند،بهتر آنها را میفهمند و بر دلشان بیشتر مینشیند،همین دلیل کافی است که صحبت ما تاثیر گذاری اش چندین درجه بالا برود.
اگر شما تا الان خواسته باشید برای جمعی سخن بگویید، حتما پیش آمده با این که سخن های خود را از قبل آماده کرده بودید ولی موقع شروع صحبت کلمات از ذهن شما برود. این اتفاق برای سخرانان حرفه ای نیز ممکن است پیش بیاید ولی آنها نگران این موضوع نیستند، چون آنها دایره واژگان بالایی دارند و قادرند سریعاً کلمه هم معنی و مترادف کلمه مد نظر را پیدا کرده و استفاده کنند.
پس اگر به دلایل مختلفی مثل استرس یا قرار گرفتن در جمع های جدید کلمات از ذهن شما رفت، این دایره لغات بالا است که به داد شما خواهد رسید و میتوانید کلمات مناسب را جایگزین کلمه از یاد رفته بکنید.اگر میخواهید راهکارهایی برای رفع استرس در صحبت در جمع را بدانید حتما مقاله ترس از سخنرانی را مطالعه نمایید.
برای افزایش دایره لغات راهکارهای زیادی وجود دارد که ما در ادامه این مقاله به چند مورد از بهترین راه حل های افزایش دایره واژگان اشاره و به شما معرفی میکنیم که با انجام دادن و ممارست کردن آنها خواهید توانست در مدت زمان کوتاهی دایره واژگان قدرتمندی داشته باشید.
ذهن ما قادر نخواهد بود که تمامی کلمات و لغاتی که میشنویم را در خودش حفظ کند بنابراین بهترین راهکار داشتن دفترچه یادداشتی است که به محض شنیدن یک کلمه خوب و زیبا آن را در دفترچه لغات خود ثبت کنیم تا بتوانیم بعدا آن را مرور کنیم و در جای مناسب استفاده نماییم.شما میتوانید به جای دفترچه فیزیکی از نوت تلفن همراه خود نیز استفاده نمایید.یکی از کارهای دیگری که باید با دفترچه خود بکنید این است که سعی کنید برای کلماتی که در آن ثبت میشود یک یا چند مترادف نیز پیدا و یادداشت نمایید.این کار باعث میشود که با هم معنی های یک کلمه آشنا بشوید و در مواقعی که لازم است به جای استفاده از یک کلمه خاص به طور مکرر از هم معنی های آن اسفاده نمایید.
فراموش نکنید که هیچ چیز برای حفظ کردن بهتر از نوشتن نیست.
اگر میخواهید بدانید تمرین تندگویی چیست و چگونه باید انجام بشود،فایل صوتی زیر را بشنوید:
یکی از بهترین تمرین هایی که میتوانید در جهت افزایش دایره لغات خود از آن استفاده نماییید تمرین تندگویی است.تمرین تند گویی به این صورت است یک شما یک موضوع یا یک شیء را انتخاب میکنید و سعی میکند به مدت 2 دقیقه به صورت تند و بدون وقفه درباره آن شرح بدهید.مهم نیست آن شیء یا موضوع چیز خاصی باشد، هر چیزی میتواند باشد و همچنین مهم نیست که صحبتی که میکنید دارای معانی خیلی درستی باشد; هدف در این تمرین این است که از کلماتی که احتمالا در ذهن شما انباشته شده استفاده بشود و بر زبان جاری بشود.با انجام این تمرین به صورت روزانه شما بعد از مدت کوتاهی میتوانید تاثیرش را در صحبت های خود مشاهده نمایید.اگر میخواهید با تمرینات عملی بیشتری در حوزه فن بیان آشنا بشید حتما مقاله تمرینات عملی فن بیان را مطالعه بفرمایید.
یکی دیگر از راهکار های افزایش دایره لغات دقت به صحبت های دیگران است.سعی کنید از این به بعد به نوع صحبت کردن دیگران بیشتر دقت کنید. توجه داشته باشید به نکات مثبت و منفی کلام آنها; به این معنی که اگر می‌بینید آنها از کلمات خوب و زیبا و متنوعی استفاده میکنند آن کلمات را در دفترچه خود ثبت نمایید و سعی کنید مثل آنها سخن بگویید و اگر دیدید که آنها از کلمات نا مناسبی استفاده میکنند، خودتان را جای آن فرد بگذارید و ببینید که آیا اگر شما بودید میتوانستید از چه کلمه بهتری استفاده نمایید.
هیچ چیز جای کتاب و مطالعه را نخواهد گرفت.خواندن کتاب در حوزه های مختلف نه تنها به علم و آگاهی شما میافزاید بلکه باعث میشود شما با کلمات جدیدی آشنا بشوید، ساختار جملات را بهتر درک کنید و در نهایت دایره لغات بالاتری را داشته باشید.
یک موضوعی که باید به آن توجه ویژه ای داشته باشید این است که از کلماتی که در دفترچه خود ثبت کردید،استفاده نیز بکنید. سعی کنید از هم معنی کلمات بیشتر استفاده نمایید و جملات خود را آراسته تر بیان کنید، شما میتوانید با مرور دفترچه لغات خود به صورت روزانه در ابتدای روز و استفاده از آنها در طول روز، دایره لغات خود را به صورت فوق‌العاده‌ای ارتقا ببخشید. شاید در ابتدا استفاده از کلمات جدید برای شما سخت باشید ولی به مرور و با تمرین این کار برای شما آسان خواهد شد.
خیلی از کلمات وجود دارند که دارای ریشه مشترکی هستند. شما با توجه کردن به عباراتی که میشنوید و یا در روزمره از آنها استفاده میکنید میتوانید ریشه کلمات را پیدا کنید. برای پیدا کردن ریشه چند کلمه شبیه به هم باید به حروف هایی که در آنها تکراری است توجه کنید. مثلا به این سه کلمه توجه کنید: “مفتخر ، فاخر ، افتخار”. با کمی دقت میتوانید ریشه این کلمات را پیدا کنید. این کلمات از ریشه”فخر” هستند. مثل این نمونه سعی کنید در طول شبانه روز به کلمات دقت کنید و ریشه آنان را پیدا کنید. این تمرین میتوانید به رشد دایره لغاتتان کمک خوبی کند.
یکی دیگر از روش هایی که میتواند به رشد و توسعه دایره لغات شما کمک کند،تمرین نوشتن متضاد ها و مترادف هاست.برای این تمرین میتوانید یک موضوع را انتخاب نمایید و درباره آن چند خط بنویسید و بعد سعی کنید مترادف و متضاد های کلماتی که در آن موضوع استفاده کرده اید را در بر گه ای یادداشت کنید.سپس با استفاده از آن کلمات متضاد و مترادف یک موضوع جدید را شروع به نوشتن کنید.این تمرین کمک خوبی میکند تا کلمات مترادف و متضاد زیادی در ذهن شما ثبت شود.
برای اینکه بدانید سطح دایره واژگان شما چه مقداری است باید خودتان را آزمایش بکنید.یکی از تکنیک ها و تست هایی که خودتان میتوانید انجام دهید تا سطح دایره لغات خود را محک بزنید،تست 1000 کلمه است.در این تست شما باید یک موضوع خاص را در نظر بگیرید و سعی کنید 1000 کلمه درباره آن بنویسید،بهتر است موضوعی باشد که درباره‌ی آن اطلاعات کافی داشته باشید تا بتوانید راحت تر بنویسید.بعد از این که 1000 کلمه را نوشتید،باید بررسی کنید و ببینید کلماتی که استفاده کرده اید از چه تنوعی برخوردار است.هرچه تنوع بیشتر باشد،نشان دهنده دایره لغات بالاتری در شماست.برای این که بتوانید راحت تر متن خود را آنالیز کنید میتوانید از ابزار voyant tools استفاده نمایید،کافیست متن خود را کپی کرده و داخل این سایت پیست کنید تا سایت متن و تراکم واژگان شما را آنالیز کند.
جهت مرور میتوانید خلاصه ویدئویی این مقاله را در کلیپ زیر مشاهده نمایید
همانطور که گفته شد مطالعه به خودی خود باعث افزای دایره لغات ما خواهد شد ولی بعضی کتاب ها هستند که با خواند آنها شما میتوانید با لغات بیشتری در زبان فارسی آشنا شوید و از آنها در روزمره استفاده نمایید.
فردوسی از نویسندگان و شاعران بزرگی است که یکی از نقطه قوت های کتاب او داشتن لغات و عبارات خاص فارسی به صورت گسترده است که مطالعه آنها میتواند بسیار زیاد در بالابردن دایره لغات فارسی تاثیر گذار باشد.
لعت نامه ها بسیار میتوانند در فهمیدن معانی کلمات و به دست آوردن مترادف عبارات به ما کمک کند.برای این که بتوانیم همن معنی یک کلمه غیر فارسی و یا فارسی را بفهمیم،مطالعه آن کلمه در لغت نامه به شما توصیه میشود.
شما میتوانید بهترین کتاب های حوزه فن بیان را در مقاله معرفی کتاب فن بیان مشاهده کنید.
یکی از بهترین راهکارها برای داشتن فن بیان قوی و همچنین داشتن دایره واژگان قوی شرکت در کلاسها و دوره های فن بیان است. چرا که داشتن فن بیان قوی تنها وابسته به دایره واژگان نیست بلکه دایره واژگان بخشی از این موضوع است. پس برای خوش کلام بودن و جذاب صحبت کردن باید تمامی تکنیک ها و قواعد اصولی فن بیان را بدانید و آن ها را تمرین کنید.
خبر خوب این است که مجموعه عالی آموز دوره غیر حضوری فن بیان را تدوین کرده که شما میتوانید با صرف کمترین زمان و به صورت غیر حضوری با تمامی این فنون و رموز آشنا بشوید.
برای آشنایی بیشتر با دوره غیر حضوری فن بیان روی نام آن کلیک کنید.
نسخه PDF تمرنهایی که در این مقاله برای تقویت دایره لغات ذکر شد را میتوانید در لینک زیر دانلود کنید:
دانلود PDF دایره لغات در فن بیان
سمانه میری ۳ شهریور ۱۴۰۱
سلام
عالی بود ممنونم از تیم مجموعه عالی آموز
محمدمهدی آباده ۲۱ شهریور ۱۴۰۱
سلام خانم میری بزرگوار
تشکر ویژه به خاطر نظر کاربردی شما در مقاله دایره لغات در فن بیان
امیدوارم با اجرای این نکات بتوانید گامی مهم در فن بیان خودتان بردارید.
ندا نقیبی ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱
بسیار عالی بود و مثل همیشه از آموزش‌های استاد محیا پور استفاده کردم استاد عالی و بی نظیر هستند.
امیر حسین حقگوی ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱
ممنون از نظرتون
امیدواریم مقاله دایره لغات برای شما مفید بوده باشه