فن بیان و گویندگی

در زندگی هر کسی حتما پیش آمده که خواسته است برای جمعی صحبت کند یا یک داستان را برای کسی تعریف کند. فرقی نمیکند که شما چه شغل و جایگاهی هستید، اگر مدیر هستید نیاز است که یک گوینه خوب باشید تا بتوانید خوب و تاثیر گذار با کارمندانتان صحبت کتید.اگر کارمند هستید باید بتوانید به خوبی با همکاران و مافوق خود ارتباط کلامی برقرار کنید تا اینکه قادر باشید پیشرفت کنید.اگر دانشجو و یا دانش آموز هم هستید باید بتوانید خوب دروس را ارائه دهید.پس داشتن مهارت فن بیان و گویندگی امروزه یک نیاز است. ما در این مقاله سعی کرده ایم هر آنچه درباره فن بیان و گوینگی نیاز است که بدانید را به شما شرح دهیم،پس تا انتها با این مقاله همراه باشید.
قبل از هرچیز توصیه میکنیم ویدئو زیر را مشاهده نمایید
فن بیان و گویندگی چیست
فن بیان و گویندگی یعنی این که بتوانید منظورتان را خوب و با صدایی شفاف و واضح به مخاطب خود برسانید.حتما شما هم گویندگان رادیو یا تلوزیون را دیده اید که چقدر کلام واضح و جذابی دارند و شما هم شاید دلتان بخواهد که مثل آنها صحبت کنید.داشتن فن بیان و گویندگی قوی مستلزم این است که شما بر تمامی تکنیک های فن بیان آگاه باشید و آن ها را تمرین کرده باشید، به طوری که در وجود شما این تکنیک ها شکل گرفته باشند و به آن ها عادت کرده باشید.اگر فکر میکنید صدای شما به قدر کافی زیبا نیست تا بتوانید گوینده خوبی شوید باید بگوییم که خوشبختانه تمرین ها و تکنیک های بسیاری وجود دارد که میتواند با انجام آنها صدای خودتان را بسازید و بتوانید زیبا و دلنشین صحبت نمایید.ما در ادامه تکنیک هایی که باعث میشود بتوانید مثل گویندگان حرفهای کلام خوب و رسایی داشته باشید را برای شما مطرح مینماییم.
تفاوت فن بیان و گویندگی
کلمه فن بیان و گویندگی در لغت تقریبا یک معنا را میرسانند که یعنی: صحبت کردن مناسب و واضح به طوری که مخاطب به خوبی منظور ما را بفهمد. اما اگر بخواهیم اصطلاحی بحث کنیم فن بیان عام تر از گویندکی است یعنی گویندگی به یک فن و هنر خاص اشاره دارد که در آن فرد میتواند کلامش را خوب واضح ارائه دهد ولی فن بیان علاوه بر این به مهارت های دیگر مثل داشتن زبان بدن مناسب و یا آداب معاشرت و… نیز اشاره دارد. پس با این تعریف باید بدانید که کسی که از فن بیان خوبی برخوردار است حتما میتواند گوینده خوبی باشد.
اگر میخواهید بدانید که فن بیان و گویندگی چه ارتباطی با هم دارند،فایل صوتی زیر رو از روح الله محیاپور گوش بدهید
تقویت فن بیان و گویندگی
برای تقویت فن بیان و گویندگی راهکار های عملی زیادی وجود دارد که ما در ادامه این مقاله به بررسی چند مورد از مهم ترین موارد آنها اشاره خواهیم کرد:
حنجرهتان را تقویت کنید
یکی از اصلی ترین ویژگی های یک گوینده خوب این است که اندام صوتی مناسبی داشته باشید که اصلی ترین این اندام ها حنجره است. یکی از بهترین تمرین ها برای تقویت حنجره بلند خوانی و واضح خوانی است. برای انجام این تمرین میتوانید یک صفجه از کتابی را انخاب کنید و سعی کنید خیلی رسا و واضح و شمرده شمره شروع به خواندن متن بکنید. حتما در نظر داشته باشید که باید در انتهای هر جمله کمی مکث کنید و حروف آخر کلمات را درست و واضح بیان بکنید. این تمرین به شما کمک میکند که حنجره شما برای ادای کلمات درست کار کند و به مرور تقویت شود.
سرعت بیانتان را کنترل کنید
یک گوینده خوب باید بتواند که سرعت حرف زدنش را کنترل نماید و سرعت بیانش نه تند باشد و نه کند. تند حرف زدن باعث میشود که حروف و عبارات به درستی بیان نشوند و ممکن است مخاطب درست حرف ما را متوجه نشود و کند صحبت کردن هم اغلب باعث آزار دیدن مخاطب از حرف زدن ما میشود و مخاطب دوست دارد زودتر صحبت ما تمام شود.طبق بیان محققان سرعت کلام باید حدود تعداد ۱۳۰ تا ۱۷۰ کلمه در دقیقه باشد.برای این که سرعت حرف زدنتان را متوجه شوید میتوانید یک متن 150 کلمه ای را در نظر بگیرید و تایمر را بگذارید روی یک دقیقه و شروع کنید به خواندن آن متن، اگر زودتر از موعد متن تمام شد نشان میدهد سرعت شما بالا است و اگر خیلی دیرتر تمام شد نشان میدهد که کلام شما کند است. دوباره سعی کنید سرعت خود را کنترل نمایید و یکبار دیگر متن را بخوانید، با انجام این تمرین قار خواهید بود که سرعت بیانتان را در دست خود داشته باشید و بتوانید با سرعت متعادل صحبت نمایید.
درست تنفس کنید
از ویژگی هایی که گویندگان حرفه ای از آن برحوردار هستند این است که بر نفس و دم و بازدم خود تسلط کافی را دارند. حتما شما هم میدانید که حرف زدن ما توسط بازدم انسان صورت میگیرد پس باید بتوانید بازدم خود را تقویت کنید تا این که بتوانید هر متنی را تا جایی که میخواهید بخوانید و به موقع بتوانید مکث کنید و اگر بر بازدم خودتان کنترل نداشته باشید ممکن است در بین کلامتان نفس کم بیاورید.
یکی از تمرین های ساده ولی تاثیرگذار بر تقویت تنفس تمرین خواندن متن با یک دم است.به این صورت که شما یک متن را انتخاب میکنید و سعی میکنید با یک بازدم یک سطر آن را بخوانید بعد دوباره یک دم عمیق میکشید و سعی میکنید همان سطر به علاوه چند کلمه دیگر را بخوانید سپس همین کار را تکرار میکنید و چند کلمه دیگر را اضافی میکنید،این تمرین را تا جایی ادامه میدهید که تمام اکسیژن داخل ریه را استفاده نمایید. این تمرین به مرور زمان میتواند به مقدار بسیار زیادی بر کنترل و تسلط بر دم و بازدم ما موثر باشد.
از تارهای صوتی خود مراقبت کنید
اگر میخواهید یک گوینده حرفهای باشید و از فن بیان خوبی برخوردار باشید باید به فکر سلامتی صدا و حنجره خود باشید. تارهای صوتی مثل هرجای دیگر بدن نیاز به مراقبت دارند و شمایی که قصد دارید از فن بیان خوبی برخوردار باشید باید توجه ویژه ای به این مسئله داشته باشید، ما در ادامه نکاتی را که باید برای سلامتی صدای خود رعایت کنید را ذکر میکنیم:
استعمال دخانیات ممنوع
مصرف دخانیاتی مثل سیگار در دراز مدت باعث خشکی تارهای صوتی میشود و و این مسئله باعث نابودی تارهای صوتی شما در آینده خواهد شد.
اگر خسته اید اجرا و تمرین نکنید
اگر میخواهید شروع به تمرین بکنید و یا میخواهید سخرانی انجام بدهید، حتما قبلش خوب به تارهای صوتی خود استراحت بدهید،تارهای صوتی از اندام های حساس بدن هستند بنابراین اگر حنجره شما خسته است و باز شروع کنید به سخنرانی و یا تمرین کردن، تارهای صوتی شما آسیب خواهند دید.
ترشی و چربی نخورید
مواد غذایی خیلی ترش و یا خیلی چرب و حتی خیلی شیرین باعث ضرر رساندن به حنجره و تارهای صوتی میشود. اگر قصد دارید که یک گوینده حرفهای باشید حتما باید حواستان به رژیم غذایی خودتان باشد.
استرس را دور کنید
یکی از اولین تاثیراتی که استرس و فشارهای عصبی بر بدن انسان وارد میکند، فشار و خفگی صدای انسان است.افرادی که استرس زیادی دارند به مرور باعث لرزش صدا و خرابی آن میشوند پس سعی کنید استرس خود را کنترل نمایید
تا این جا چند مورد از مهم ترین راهکارهای تقویت فن بیان و گویندگی را به شما گفتیم، اگ میخواهید راهکارهای بیشتری در رابطه با تقویت فن بیان رابدانید حتما مقاله تمرینات عملی فن بیان را مطالعه نمایید.
از جملات تمرینی استفاده نمایید
تپق زدن و اشتباه خواند کلمات در گویندگی،یکی از مشکلاتی است که باید برای رفع آن اقدام جدی انجام شود.یکی از تمرین های خوبی که باعث میشود ذهن و مغز ما به گفتن کلمات سخت عادت کنید و در نتیجه میزان تپق زدن ما کاهش پیدا کند،استفاده و تکرار جملات تمرینی میباشد.جملات تمرینی،عباراتی هستند که به دلیل نزدیک بودن مخرج چند حرف شبیه هم در کنار یکدیگر،گفتن آنها مشکل است ولی با تمرین و تکرار این جملات کم کم مغز به گفتن این جملات عادت میکند و گفتنشان آسانتر میشود.نمونه ای از این جملات تمرینی را میتوانید در زیر مشاهده نمایید:
- چه ژست زشتی
- افسر ارشد ارتش اتریش
- کانال کولر، تالار تونل
- لیره رو لوله، لوله رو لیر
- چایی داغه، دایی چاغه
- منوچهر با یه بقچه پر ترپچه، توی باغچه، خورد پیازچه
- قوری گل قرمزی
- غولا رو، با قند گول می زنیم
- یک سکه یک سنتی
همانطور که مشاهده کردید،گفتن این جملات پشت سر هم میتواند کمی مشکل باشد ولی تکرار آنها میتواند تا حد زیادی به فن بیان شما کمک کنید.اگر میخواهید درباره جملات تمرینی فن بیان بیشتر بدانید و تعداد بیشتری از این دست جملات را مشاهده نمایید،حتما مقاله جملات تمرینی فن بیان را مطالعه نمایید.
صحبت کردن و خواندن همزمان را یاد بگیرید
اغلب گویندگان وقتی میخواهند دکلمه یا صحبتی داشته باشند،متنی در اختیار آنها قرار داده میشود و آنها باید بتوانند در حین خواندن،خوب صحبت بکنند و کلمات را رسا و بلند ادا بکنند.برای این منظور شما باید این کار را تمرین کرده و سعی کنید برای خودتان فایلهای صوتی ضبط کرده و متنی را شروع به خواندن بکنید.برای این که یک متن خوانی زیبا داشته باشید باید از قبل آن را خوب مطالعه کرده باشید.آهنگ واژگان و کلمات را خوب ادا بکنید و سعی کنید لحن خود را کنترل نمایید.البته لازم نیست که دائما سرتان به سمت متن باشد،بلکه بهتر است متن را رو به روی خود گذاشته تا لازم نباشد سرتان را پایین بیاورید و هر چند ثانیه یک بار به آن نگاهی داشته باشید.
لحن در گویندگی
گویندگان حرفه ای میدانند از لحن خود چطور استفاده نمایند و جای و مکان درست استفاده هر کدام از لحن ها را به خوبی واقف هستند.لحن همان آوا یا آهنگی است که ما به کلاممان میدهیم.مثلا موقع خوشحالی با یک آهنگ سخن میگوییم و وقتی عصبی هستیم به طور دیگر.شما به عنوان یک گوینده خوب باید تسلط کافی به لحن خودتان در گویندگی داشته باشید.در واقع این لحن است که به کلام شما جان میبخشد و آن تصویری که در ذهن شماست را به ذهن مخاطب انتقال میدهد.پس خیلی مهم است که برای تقویت لحن خود وقت بگذارید و بر آن مسلط شوید.اگر میخواهید با تمرین های تقویت لحن آشنا بشوید حتما مقاله لحن در فن بیان را مطالعه نمایید.
اشتباهات رایج فن بیان و گویندگی
اشتباهات رایجی در عملکرد کسانی که قصد شروع در کار گویندگی را دارند وجود دارد که اجازه نمیدهد در حرفه شان به مدارج بالا دست پیدا کنند و این اشتباهات مانند یک دست انداز عمل میکنند.میتواند رایج ترین این اشتباهات این موارد باشد:
شیک گویی
دیده میشود که بسیاری از افراد که آموزش های اولیه گویندگی را دیده اند سعی میکنند از همان ابتدا شیک گویی کنند و اصطلاحا با کلاس صحبت بکنند.این کار یک اشتباه رایج مبتدیان است که میخواهد صدای خودشان را شبیه به دوبلور های حرفه ای یا گویندگان با سابقه بکنند.این عمل میتواند دو پیامد منفی را داشته باشد.اول این که باعث اگزجره گویی و غلو بیش از حد بشوند و دومین مشکلی که به وجود میاورد،ممکن است باعث خنده و تمسخر دیگران بشود که این موضوع باعث آسیب دیدن روحیه در ابتدای کار خواهد شد.
مراقبت نکردن از صدا
همین طور که در بخش های بالاتر مقاله گفته شد،صدای یک گوینده و یا یک سخنران،اولین و مهم ترین ابزار او است،پس خیلی مهم است که به درستی از آن استفاده نماید و در مراقبت از صدا و تارهای صوتی خودش کوشا باشد.
جهت مرور این مقاله میتوانید خلاصه مقاله را به صورت ویدئویی مشاهده نمایید
کتاب فن بیان و گویندگی
برای آشنایی بیشتر و مسلط شدن بر مهارتهای فن بیان و گویندگی کتابهای مناسبی وجود دارد که ما در این مقاله به بیان چند مورد از آنها اشاره مینماییم:
کتاب در جستجوی زبان معیار
نویسنده:غلامعلی امیر نوری
نویسنده در این کتاب سعی دارد که نکاتی را به گویندگان بگوید که به ظرایف زبان فارسی توجه ویژه ای داشته باشند.در این کتاب ابتدا به تحلیل گویندگی میپردازد و بعد به بیان مسائلی مربوط به شناخت زبان فارسی میپردازد که گویندگان باید از آنها اطلاع داشته باشیند
کتاب صداپیشگی و راهای کسب درآمد از آن
نویسنده: پوریا دهقانی
در این کتاب تجربیاتی از یک تیم صداپیشگی است که چگونه پیشرفت کرده و به درآمد رسیده اند. این کتاب مناسب افرادی است که میخواهند از راه گویندگی و فن بیان به درآمد برسند.
کتاب تربیت صدا، گویندگی
نویسنده: علیرضا معینی
این کتاب تمرین ها و راهکارهایی را بیان میدارد که باعث میشود صدای خود را تربیت کنید و تبدیل به یک گوینده خوب بشوید. این کتاب به چهارچوب های گویندگی که در ایران است هم میپردازد و به شما کمک میکند که چگونه در این حرفه پیشرفت داشته باشید.
کتاب آیین سخنرانی
نویسنده:دیل کارنگی
دیل کارنگی از نویسندگان و سخنرانان معروف تاریخ آمریکا است که در این کتاب تجربیات خود را به اشتراک میگذارد و نکاتی که باید یک گوینده و سخنران در کلامش رعایت کند را مطرح مینماید و به شما در ارائه یک سخنرانی خوب و جذاب کمک میکند.
اگر میخواهید که با کتاب های بیشتری در حوزه فن بیان آشنا شوبد میتوانید مقاله کتاب فن بیان را مطالعه نمایید
دوره فن بیان و گویندگی
بهترین روشی که شما میتوانید آموزش های فن بیان و سخنرانی را به طور کامل ببینید و به صورت اصولی پیش بروید شرکت در دوره های آموزشی این مهارت است.دوره های آموزشی زیادی در رابطه با فن بیان در کشور وجود دارد که یکی از بهترین این دوره ها دوره غیر حضوری فن بیان عالی آموز است که به شما کمک میکند به صورت غیر حضوری و همراه با پشتیبانی این مهارت را یادبگیرید و آینده دراخشان تری را تجربه نمایید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام و خسته نباشید خدمت همه عالی آموزی ها
مقاله گویندگی و فن بیان بسیار خوب بود و چقدر خوب که در این زمینه کتابهایی را برای دسترسی راحتمان معرفی کردید.
سپاس از شما
سلام عرض ادب
خداروشکر که مقاله های فن بیان و گویندگی برای شما کاربردی بوده است و کتاب هایی که در این مقاله معرفی شده اند ، توانسته اند نظر رضایت شما را جلب کنند.
امیدوارم با مطالعه این کتاب ها و تکنیک هایی که در این مقاله آموخته اید، بهترین نتایج در مبحث فن بیان و گویندگی نصیبتان شود.