روش تدریس غیر مستقیم
روش تدریس غیر مستقیم، روش آموزشی دانش آموز محور است. در این روش معلم به جای ارائه درس زنده در محیط کلاس، مطالب لازم را به دانش آموزان می دهد. خلاقیت در تدریس و اجرای روش غیرمستقیم مهارت حل مسئله، تصمیم گیری و تفکر دقیق را در اختیار دانش آموز قرار می دهد. علاوه بر این، از دانش آموزان انتظار دارد که مهارت های مشاهده و تحقیق بالایی داشته باشند. نقش معلم در این روش بیشتر یک تسهیل کننده است تا یک مدرس یا معلم. تدریس غیرمستقیم با ساخت گرایی، دیدگاه فلسفی که استدلال می کند افراد بهتر و بیشتر از تجربیات خود می آموزند، در هم آمیخته است.
روش تدریس مستقیم
روش سخنرانی یا روش آموزش مستقیم یکی از روش های بسیار معمول مورد استفاده معلمان در سراسر جهان است . در روش سخنرانی فعالیت اصلی کلاس درس را معلم خود بر عهده می گیرد و از راه های مختلف ارائه و نمایش دادن مطالب به آموزش موضوع های گوناگون می پردازد. این روش، روش نمایشی و روش ارائه نیز گفته می شود . ویژگی مهم دیگر این روش آن است که اکثریت فعالیت های آموزشی معلم در آن جنبه کلامی دارد و ازاین جهت نام روش سخنرانی به آن داده اند.
هدف عمده اموزش مستقیم به حداکثر رساندن زمان یادگیری دانش اموزان است و معلمان باید بیشتر به درس توجه کنند. و از اعمال رفتار های منفی چون انتقاد از رفتارهی شاگردان بپرهیزند.به طور خلاصه محیط اموزش مستقیم محیطی است که توجه غالب بر یادگیری دارد و در آن شاگردان درصد بالایی از وقت خود را در انجام امور مربوط به وظایف درس صرف می کنند.
ویژگی های آموزش و تدریس مستقیم
1. جهت دهی
یک چار چوب برای درس به وجود می آید وانتظارات معلم در این گام مطرح می گردد . این گام شامل سه مرحله است:
- معلم هدف درس وسطح عملکرد را مشخص می کند.
- معلم محتوای درس وارتباط ان با دانش قبلی راتوضیح می دهد.
- معلم جریان کار درس یعنی قسمت های مختلف درس ومسئولیت های شاگردان در خلال ان فعالیت ها را مورد بحث قرار می دهد.
2. ارائه مطالب
معلم مفهوم یا مهارت جدید را توضیح داده و تمریناتی ارائه می دهد.اگر مطالب یک مفهوم جدید باشد بحث معلم درباره ویژگی های ان مفهوم.قاعده یا تعریف چندین مثال مهم است.بخش دیگر این گام کنترل و بررسی شناخت شاگردان از اطلاعات جدید است. آیا انها می توانند نمودهای مفهومی را که معلم توضیح داده است به یاد اورند؟
3. تمرین ساختمند
معلم شاگردان را با مثال های تمرینی در ضمن کار و در هر مرحله هدایت می کند.معمولا شاگردان به صورت گروهی تمرین می کنند و گروه را در ضمن نمونه های تمرینی گام به گام راهنمایی می کنند.شاگردان به سوالات پاسخ می دهند و معلم برای غلطها بازخورد اصلاحی می دهد وتمرین صحیح راتقویت می کندو اشتباهات را تصحیح.
4. تمرین رهنمون یافته
دانش اموزان به طور نیمه مستقل تمرین می کنند ومعلم در کلاس گردش می کند و تمرین شاگردان را کنترل می کند و از طریق پاداش ونشانه های فوری بازخورد می دهد.
5. تمرین مستقل
شاگردان در کلاس یا در منزل به طور مستقل تمرین می کنند و بازخورد به تاخیر می افتد. تمرینات مستقل در تداوم دوره انجام می گیرد . شروع آن زمانی است که شاگردان به سطح جواب ۸۵٪ تا۹۰٪ در تمرین هدایت یافته رسیده باشند.
روش تدریس غیر مستقیم ( مشاوره ای )
یادگیری از طریق مشاوره را یادگیری به شیوه ی غیر مستقیم هم نامیده اند. از آن رو، یادگیری از طریق مشاوره به مثابه یک روش تدریس – یادگیری تلقی می شود که اندیشه های کارل راجرز به عنوان بنیان گذار روش مشاوره ای ویژه، رهنمود های بسیار اثر گذاری برای یادگیری می نمایاند و آن چه در فلسفه و تکنیک های مشاوره راجرز آمده است، الگوی تدریس غیر مستقیم را که درخانواده ی الگو های تدریس قرار می گیرد پوشش داده وپشتیبانی می کند.
یکی از مهم ترین کاربست های الگوی تدریس یادگیری مشاوره ای یا غیر مستقیم زمانی است که کلاس بسیار « راکد » است و معلم تلاش می کند دانش آموزان رابه هر قیمتی شده ازطریق دادن تمرین وعرضه مطالب درسی به حرکت در آورد ، که با اصول تدریس غیر مستقیم به راحتی این امر قابل تحقق است .
راجرزباور داشت :
روابط انسانی زمینه رابرای رشد انسان فراهم می سازد. بنابراین، آموزش باید مبتنی بر مفاهیم روابط انسانی باشد تا بر مبنای موضوعات درسی.
اساسا راجرز، دیدگاه درمان گری خودرابه مثابه الگویی برای یادگیری به حوزه ی آموزش و پرورش گسترش می دهد.
تقریبا به مدت 5 دهه، کارل راجرز از پیشگامان الگوهایی بود که در آن معلم نقش مشاور را ایفا می کرد. الگوی تدریس یادگیری مشاوره ای یا غیر مستقیم بر روابط دوستانه ی بین معلم ویادگیرنده تاکید می ورزد. درالگوی تدریس یادگیری مشاوره ای ( غیر مستقیم ) برروابط دوستانه بین معلم و یادگیرنده تاکید می ورزد.
درالگوی تدریس – یادگیری مشاوره ای ( غیر مستقیم ) تلاش معلم صرف آن می شود که به یادگیرندگان یاری کند تا خود نقش اصلی رادر هدایت آموزش وپرورش شان ایفا کنند – برای مثال، دانش آموزان از طریق گزینش هدف ونیز باتعیین شیوه وسبک یادگیری خود می توانند راه های دست یابی به مقاصد را معین سازند.
در کلاس درس معلم به مثابه یک تسهیل گر و مدیر یادگیری می کوشد اطلاعات زمینه ای را عرضه کند تایادگیرندگان خود به به حل مساله بپردازند. همانند هر الگوی تدریس – یادگیری، الگوی تدریس – یادگیری مشاوره ای نیز دارای مقاصدی است، که به ترتیب عبارتند از:
- هدایت یادگیرندگان به کسب بهداشت روانی وعاطفی از طریق پرورش اعتماد به نفس، جرات ورزی و. . .
- ایجادتوانمندی خودرهبری درتعیین اهداف محتوا، وشیوه یادگیری
- پرورش اواعی از تفکر کیفی، نظیر خلاقیت و خودابرازی
تدریس به شیوه ای که راجرز پیشنهاد می کند، تدریس خطی نیست، بلکه تدریسی است زایشی و موقعیت یا برآیندی. درالگوی تدریس – یادگیری مشاوره ای ( غیر مستقیم ) بیشتر اصول مورد تاکید قرار می گیرد؛ اما سناریوی از پیش تعیین شده درالگوی حاضر، اساسا اصول ساختار تعاملات را هدایت می کند.
مراحل اجرای الگوی تدریس_یادگیری مشاوره ای:
با وجود آن که، سیال بودن و پیش بینی ناپذیری الگوی تدریس حاضر پذیرفته شده است. راجرز اظهارمی کند توالی را می توان تسهیل فرایند یادگیری ومدیریت آن در نظر آورد. از حاصل پیشنهادات راجرز می توان توالی مورد اشاره وی را به پنج مرحله قسمت کرد. از این رو، فرض می شود الگوی تدریس – یادگیری مشاوره ای دارای پنج مرحله است.
مرحله اول:تعریف موقعیت کمک دهی
در این مرحله معلم مثل یک مشاور عمل می کند و دانش اموز را به ابراز ازازادانه احساسات ترغیب میکند.در این فعالیت به بروز احساسات و ارایه ی نگرش نیز می پردازد و در این مرحله مسله ی اصلی نیز بیان می شود و به بحث راجع به آن می پردازد و در این فعالیت ها نیز تلاش می شود در دانش اموزان امادگی روانی و عاطفی مناسب برای ادامه روند فعالیت ایجاد می شود.
مرحله دوم:شرح و بسط و کاوش مسله
در مرحله ی دوم نیز دو دسته فعالیت انجام میشود یکی اینکه دانش اموز برای تعریف مسله ترغیب می شود و معلم احساسات دانش اموز را می پذیرد این مرحله حساس نیز می باشد چرا که در این مرحله دانش اموز احساسات خود را بیان می کند و بازخورد مناسبی می گیرد و در این مرحله رفتار معلم در طی فرایند ابراز احساسات دانش اموزان باید بسیار دقیق و حساب شده باشد.
مرحله سوم:بسط و گسترش بینش
در این مرحله دانش اموز مسله ی بیان شده را از جوانب گوناگون به بررسی و اظهار نظر می پردازد و در این مرحله معلم نقش حمایت از دانش اموز را برعهده دارد و نقش مشاور را برای دانش اموز ایفا می کند و تسهیل گری معلم نیز باید باعث گسترش و بسط دیدگاه ها و بینش دانش اموزان باشد که منظور از این فعالیت ها مبتی بر تفکر واگراست.
مرحله چهارم:برنامه ریزی و تصمیم گیری
درمرحله حاضر دانش آموزان برنامه ای برای تصمیم گیری اولیه خود تدارک می بیند و دانش آموزان برنامه های خود تصمیم های مربوط به حل مسله را می گنجاند در واقع دانش آموز برای حل مسئله برنامه ریزی می کند و تصمیم می گیرد و در این مرحله معلم سعی می کند ممکن ترین و محتمل ترین تصمیم های در نظر آورده را روشن سازد و معلم هر انچه را که فکر می کند به دانش آموز می گوید.
مرحله پنجم:درهم تنیدن یا ادغام
در این مرحله دانش آموز از یکسری مجموع تصمیم های گرفته شده بهره میگ یرد و با درهم آمیختگی آن ها به راه حل هایی برای حل مسله اقدام می کند و درخم آمیزی راه حل ها و اقدامات ممکن به دانش آموز بینش گسترده تری می دهد در این مرحله هم معلم نقش حمایتی نیز دارد.
نکات مهم اجرای روش تدریس غیر مستقیم
- معلم هدف و موضوع را به نرمی و با صمیمیت عنوان میکند و از ابراز نظرهای شاگردان استقبال میکند.
- معلم دانش‌آموزان را به ابراز احساسات منفی و مثبت ترغیب میکند و با طرح سؤال کمک میکند شاگردان افکار و احساسات خود را بیان کنند و آنها را به خوبی درک کنند و بشناسند.
- دانش‌آموز به تدریج بینشی می‌یابد و روابط علی و معلولی بین اتفاقات مثبت و منفی و احساسات و افکار خود را پیدا میکند و معنی رفتار گذشته خود را می‌فهمد.
- دانش‌آموز در جهت طرح‌ریزی و تصمیم‌گیری با توجه به مسأله حرکت میکند. نقش معلم در این مرحله روشن ساختن رفتارهای جایگزین است و کمک به دانش‌آموز برای اجرای بهتر آنها.
- دانش‌آموز گزارشی از اقداماتی که در نظر دارد انجام دهد، می‌دهد و اقدامات مثبت‌تر و یکپارچه‌تر توسط معلم تشویق میشود و در صورت لزوم برنامه‌ریزی و الگودهی ارائه میشود.
- این مراحل میتواند در یک یا دو جلسه بنابر صلاحدید معلم یا مشاور و بر اساس پیشرفت کلاس انجام شود. در جلسات بعد همین مراحل به اضافه ارزیابی از عملکرد دانش‌آموزان و یاری‌رسانی برای ماندن در مسیر درست اجرا میشود و معلم کاملاً نقش آسانگر و بازتاب‌دهنده رفتار را ایفا میکند.
حرفه ای ترین راهکار تدریس غیرمستقیم
تبدیل شدن به یک مدرس برای داشتن تدریس حرفه ای ، نیاز به دانش و تسلط بر اصولی دارد که شما را تبدیل به یک مدرس حرفه ای کند.از مهارت هایی که یک مدرس حرفه ای باید داشته باشد،هنر برگذاری و اداره کلاس،روش تولید محتوا،شناخت انواع روش تدریس نوین،طراحی الگو آموزشی،برند سازی و… است.داشتن این مهارت ها میتواند به شما کمک کند که قادر باشید از طریق تدریس به درآمد های خوبی دست پیدا کنید و همچنین زندگی و تدریس بهتری را تجربه کنید.مؤسسه عالی آموز سالهاست که در زمینه تربیت مدرسان حرفه ای مشغول به کار است و تمامی این مهارت ها را در یک دوره جامع جمع آوری کرده است که میتواند از شما یک مدرس حرفه ای در حوزه تخصصی خودتان بسازد.جهت آشنایی با این دوره روی دوره استادی آموز کلیک کنید.
سوالات متداول درباره تدریس غیرمستقیم
1. روش تدریس مستقیم چیست ؟
در روش تدریس مستقیم یا سخنرانی فعالیت اصلی کلاس درس را معلم خود بر عهده می گیرد و از راههای مختلف ارائه و نمایش دادن مطالب به آموزش موضوعهای گوناگون می پردازد. این روش رو به آن روش نمایشی و روش ارائه نیز گفته می شود.
2.روش تدریس غیر مستقیم ( مشاوره ای ) چیست ؟
یادگیری از طریق مشاوره را یادگیری به شیوه ی غیر مستقیم هم نامیده اند. از آن رو، یادگیری از طریق مشاوره به مثابه یک روش تدریس – یادگیری تلقی می شود که اندیشه های کارل راجرز به عنوان بنیان گذار روش مشاوره ای ویژه، رهنمود های بسیار اثر گذاری برای یادگیری می نمایاند و آن چه در فلسفه وتکنیک های مشاوره راجرز آمده است، الگوی تدریس غیر مستقیم را که درخانواده ی الگو های تدریس قرار می گیرد پوشش داده وپشتیبانی می کند.
روش تدریس غیر مستقیم pdf
در آخر هم نسخه PDF مقاله تدریس غیر مستقیم ( همین مقاله ) را برایتان آماده کرده ایم که در صورت نیاز برای مرور این مقاله زیبا و همچنین نبود وقت مناسب برای مطالعه، آن را دانلود نمایید و در فرصت مناسب از این مقاله کاربردی استفاده نمایید. امیدوارم با رعایت این نکات، بتوانید خلاقیتی کم نظیر و درجه یکی برای خودتان و تدریس تان بسازید و بهترین اتفاقات را رقم بزنید… راستی اگر سوال یا نکته ای در مورد خلاقیت در تدریس دارید در بخش نظرات همین مقاله با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ما پاسخ آن را در اسرع وقت با شما در میان بگذارند. جهت دانلود pdf مقاله کلیک کنید.
سخن پایانی تدریس غیر مستقیم
روش تدریس غیرمستقیم متدی از مشاوره است که برای حل مشکلات احساسی دانش‌آموزان در کلاس اجرا میشود و با یکپارچه کردن افکار و احساسات گروه می‌توان به بهبود عملکرد دانش‌آموزان یاری رساند. امیدواریم با مطالعه این مقاله ، گامی مهم در عرصه تدریس و یادگیری خود و دیگران بردارید .
با آرزوی بهترین نتایج برای شما
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
4 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام مقاله روش تدریس غیر مستقیم عالی بود.
تشکر
سلام و درود بر شما
ممنونم که نظرتان را در مقاله روش تدریس غیر مستقیم برای ما ذکر کرده اید.
با آرزوی موفقیت روز افزون برای شما
سلام و خدا قوت خدمت شما
در مقاله روش تدریس غیرمستقیم بسیار نکات مفید و کلیدی عرض کرده بودید برای من خیلی کاربرد داشت.
با تشکر از شما
سلام آقای رحمان پور بزرگوار
بسیار خوشحالم که مقاله روش تدریس غیرمستقیم برای شما سودمند بوده است.
با آرزوی بهترین نتایج و موفقیت ها برای شما